İplik Boyacılığı

Geçmişten  günümüze  kadar  doğal  boyamacılık,  bir  ata  zanaatı  olarak  süre  gelmiş, çevrede bulunan hammaddeleri değerlendirmede önemli rol oynamıştır.

Ülkemiz    florasında    da    zengin    bitki    çeşitliliğinin    olması    doğal    boyamacılığı kolaylaştırmıştır.  Bu  çeşitlilik  içerisinde  önemli  yere  sahip  olan  köknar  ağacını  da sayabiliriz.

Araştırmada  materyal  olarak  kullanılan  köknar  (Abies),  Pinales  takımının,  Pinaceae (çamgiller)  familyasının,  Abies  cinsini  oluşturan  ve  yapraklarını  dökmeyen  40  kadar ağaç türünün ortak adıdır (Anonim 1988).

Köknar ağacının genel görünümü

Kuzey  yarımkürenin  ılıman  bölgelerinde  yetişen,  düzgün  gövdeli  dalları  vertisillat, piramit görünümünde, yaz-kış yeşil, 20-30 metre kadar boylanabilen büyük ağaçlardır (Şekil 2.1) (Tanker  vd. 1998).

Köknar  yurdumuzda  Karadeniz,  Marmara  ve  Toroslarda  ormanlar  halinde  yetişir. Türkiye’de ki türleri Toros, Doğu Karadeniz, Kafkasya, Uludağ ve Kazdağı Köknarıdır. Diğer  türleri  ise  Avrupa,  Kaliforniya,  Yunanistan,  İspanya’nın  güney  batısında  yetişir (Oksal 1952).

Gölge  yapan  ve  gölgeye  çok  dayanıklı  olan  ağaçlardan olan köknarlar derin, serin ve zengin topraklardan hoşlanırlar. Kökleri uzundur ve çok derine gider (Oksal 1952).

Olgun  odunlu  bir  ağaç  olan  köknarın  dışodunu  sarımsı  beyaz,  içodunu  sarımsı  açık kahverengidir (Şekil 2.2) (Şanıvar vd. 1980).

Köknarların  tohumu  bütün  Pinaceae’lerde  olduğu  gibi  iki  kanatlı,  sivri  uçlu  ve  üç köşelidir.  Kanatların  kaidesi,  tohumu  her  taraftan  kapladığı  için  tohumu  dövmeden kanadından  sıyırmak  güçtür.  Köknar  kerestesi  yumuşak  beyaz  ve  hafiftir.  Reçine kanalları  yoktur  ve  bu  yüzden  reçinece  fakirdir.  Keresteleri  göbeksiz  olduğu  için  az dayanır (Oksal 1952, Tanker vd. 1998).