11 Ekim 2011 Salı

Eskenazi Halısı


Milano'daki eskenazi ve diğer firmalardan satın alınarak Orient-Stars koleksiyonuna katılan bu üçüncü Tibet halisidir. Eskenazi, Çağan Bruşettini halıları ilk defa Orient Stars'm makalesinde Michael Franses tarafından yayınlanmış, böylece halı sanatına çok büyük hizmet ve canlılık getirmiştir. Bu halıların hepsi ortak özellik göstermişlerdir.
Eskenazinin diğerlerinden farkı daha büyük olup aslında daha uzundur. Zemin meandırlarla dar bordürlü iki büyük dikdörtgene ayrılmış olup Bruşettini halısına benzer, iki bölümün herbirinde karşılıklı buluşan dört ayaklı büyük hayvanlar yeralır, alt sırada ise tam tersidir. Büyük hayvanların başlarında küçük kulaklar veya boynuzlar vardır. Hayvanların sıra halinde ki uzun bacaklarında dizler dar bir şeritle işaretlenmiştir. Küçük hayvanların farkı ise üç bacaklı olmaları ve onlar gibi küçük kancalarının olmasıdır.
Zemin, dar bordürde iki uzun dikdörtgene ayrılmış bu iki bölümün herbirinde dört ayaklı birer ikişer hayvan karşılıklı birbirine bakar durumda gösterilmiştir.. Büyük hayvanların içlerinde bunların küçük benzerleri, mavi hayvanda kırmızı; yeşil hayvanda mavi olarak belirlenmiş olup küçük hayvanlar sadece üç ayaklarıyla farklıdırlar. Kuyruklarının çengelli oluşu aynıdır. Alt sırada çengel motifine ek olarak tepeye bir kuş oturmuş gibidir. Üst sırada ise çengelli kuyruğun tepesine baklava motifi yer etmiştir ve
Halı adı                      :  Eskenâzi eski hayvan halısı
Ebadı                                     :  Karbon testi (l 190-1300cm)
Yüzyıl                        :  12-14.yy.
Yeri                            :  Orient Stars Koleksiyonu
İlme                            :  Gördes düğüm tekniği
Çözgü                                    :  Yün
Atkı                            :  Yün
Çehre Halısı (İnsan Yüzlü Hayvan Halısı):
"Farklı bir tipleme örneğine sahip bir halıdır. Üstüste iki farklı yaratık birbirinin üzerinde bulunur. Alt yanda a tam desen bulunur Üstte ise bunun bir parçası karşı yöne bakar şekildedir."
Fildişi zeminde insan yada kedi cinsine benzer şekiller dikkat çekicidir. Arkadaki 4 ince bacaklı koyu mavi yaratıkta ilgi çekici görünümdedir.
Kedi yada insana benzeyen bu yaratıklar uzun kaşlı, yuvarlak gözlü, ince çizgili, burunlu ve kırmızı çenelidirler. Omuzlarına dökülen saç yada pençeleri vardır. Bunlar soyut Kübizm çalışması özelliği içerirler. Açık mavi olarak ön planda gösterilen yaratıklardır.
İlk bakışta hayvan iki parçadır. İlk parça (bölümün) iki bacağı vardır. Üçüncü bacak sanki kalkmış gibidir. Büyük kuyruk karşılıklı iki dirsek kancaya benzer şekilde oluşturulmuş, parça (bölüm) ense baş ve önbacaktan müteşekkildir. Ön plandakiyle arkadaki hayvanın başları birbirine benzer şekildedirler. Başa bitişen baklava örnekleri ile sonuçlanan ince saplar uzanmaktadır (Aslanapa 1997).
"Arka plandaki lacivert hayvanın belinde halının alt tarafında dört adet iki başlı kuşa benzer tarak yaratık görülmektedir. Michael Franses buna işaret eder." Motifin üst kısmında arka planda kalan hayvanın karnında karşılıklı birbirine bakan bir çift tek başlı tarak yaratık kırmızı renkli olarak yerleştirilmiştir.
XVI.ve XVII y.y. boyunca bu halılar asil ve özgünlükleriyle ortadadırlar. Daha sonraki dönemlerde ise tamamen ortadan kaybolurlar.
Sipariş usulüyle bu halıların dokutulduğu kesin gibidir. Çünkü o dönemde Konya Halıları fıgürsüz dokunmuşlardır.
Selçuklu halılarının çift kancalı geometrik baklava motifi Londra Picadillly Circus'ta Ceylan Tea Center (Seylan Çay Evi) çay kutularında amblem olarak kullanılmıştır. Budizm Hindistan'da kaybolmuş Seylan'da kuvvetlenmiş bir dindir. Aynı kutunun bir yüzünde de üç ayağı yerde bir ayağı kalkık ve kılıç tutan benekli kanca gibi kıvrılmış kuyruğuyla görülmektedir.

 

Şekil 24. Seylan çayındaki arslan figürü


Halı adı                        :  İnsan yüzlü hayvan halısı Anadolu 13-14.yy.
Ebadı                           :  235xl70cm.
Yüzyıl                         :  12-14.yy.
Yeri                            :  Orient Stars Koleksiyonu
İlme                           :  Gördes düğüm tekniği
Çözgü                         :  Yün
Atkı                           :  Yün

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder