Halı desenleri:Köpek Motifi

Halı ve düz dokuma yaygılarda köpek kocabaş motifi diye bilinir. Moğol ve Türk mitolojisinde kutsal ve sâdık bir hayvan olarak bilinir. Kur'an'da köpek kelb ve elkitmiyr olarak yedi uyuyanlar mağarasında adı geçer. Köpek figürü Asya'daki Türklerin kullandığı figürlerdendir (Deniz 2000).

Demotte Şehnamesi Hah Tasviri:

Anadolu halılarına kuvvetlice üsluplanmış olarak süsleme karakteri kazandırılmış hayvan figürleri 14.yy'dan itibaren girmiş olduğu ressamların tablolarındaki haklardaki figürlerden anlaşılmaktadır.

Washington Freer Gallery'de bulunan Demotte Şehnamesi minyatüründeki halı  tasviri doğu çevrelerinde de ressamların tablolarında görüldüğü şekliyle zeminin küçük kareler içinde bazı eski örneklerde uzun altıgenlere bölünerek içlerine kartal, horoz gibi üsluplanmış figürlerin doldurulması geleneğinin varlığını ortaya çıkarmıştır.

Şekil 13. Demotre Şehnamesi

Şekil 12. Demotte Şehnamesindeki halı tasviri.    

Minyatürün adı        : Demotte Şehnamesi Minyatürü

Bulunduğu yer         : Washington Freer Gallery, America.

Yüzyılı                       : XTV.yy'a yakın bir tarihte resmedilmiştir.

Figür özelliği             : Sağa dönük şekilde dört ayaklı bir hayvan figürü.

Şekil 14. Demotte Şehnamesi halısı figürü

 

XIV. ve XV.yy'larda hiçbir İran halısı veya halı parçası kalmamıştır. En eski İran halısı XV.yy sonunda günümüze gelebilmiştir. Daha öncesi için bunlara tek kaynak olan minyatürlerdeki hali tasvirleri de hep geometrik üslupludur. Yalnız son olarak XIV.yy tarihi başlarını gösteren Demotte Şehnamesi minyatürü, ayaklı hayvan fıgürüyle Türk hayvan halıları kompozisyonunu göstermektedir ve 1330 yıllarında ithal edilmiş olmalıdır (Durul ve Aslanapa 1973 ).

Seccade Deseni

Çalışmanın

Konusu: Hatice DEMİRTAŞ'a ait olan seccade halısının orjinaline sadık kalınarak

birebir çiziminin yapılması.

Boyutu:

Tekniği: Halı kağıdı üzerine guaj boyama.

Renkler: Koyu Kırmızı, Hardal Sarısı, Siyah, Krem, Pembe, Yeşil, Mor,

Lacivert, Yavruağzı

Halının

Yöresi: Avanos Seccade Halısı Dönemi: XX. Yüzyıl

Alındığı Kaynak: Hatice DEMİRTAŞ evi. Aktepe Köyü / Zelve / Avanos Boyutları: 106 cm X 158 cm

Kalitesi : 40 X 50 düğüm/dm2

Kullanılan Malzeme : Çözgü_____ Atkı_____ İlme

Pamuk   Pamuk Yün Kullanılan Renkler: Koyu Kırmızı, Hardal Sarısı, Siyah, Krem, Pembe, Yeşil, Mor, Lacivert, Yavruağzı Düğüm Tekniği: Türk Düğümü Saçak Boyu: 3 cm Kilim Genişliği: 3 cm

Hasar Tespiti:--Yapılan Müdahale: --

Camİ Halısı Deseni Seccade Örneği

Halının

Yöresi: Avanos / Seccade

Dokunma Yılı: 1969

Boyutları: 77 cm X 110 cm Kalitesi: 27 X 33 düğüm/dm^ Düğüm Tekniği: Türk Düğümü Zemin Boyutu: 39 cm X 80 cm Bordür Boyutu: 19 cm X 15 cm

Kilim Örgüsü Genişliği: Hasarlı olması nedeniyle ölçülememiştir. Saçak Boyu Uzunluğu: Hasarlı olması nedeniyle ölçülememiştir. Hav Yüksekliği: 1,5 mm

Kullanılan Hammadde: Çözgü_______ Atkı_____ İlme

Yün              Yün Yün

Kullanılan Renkler: Kırmızı, Sarı, Gri, Mavi, Krem, Yeşil, Turuncu, Siyah Kompozisyon ve Desen Özellikleri: Kompozisyon özelliği açısından Avanos halısı olarak bilinmektedir. Zeminde mihrap bulunmaktadır. Mihrabın içinde ve dışında motif kullanılmamış tamamen boş bırakılmıştır. İki dar bir geniş bölümden ve ince sulardan oluşan sıralı bir bordürü vardır. Geniş bölümde, yıldızlar ve eşkenar dörtgenlerden oluşan geometrik bezeme, dar bölümde ise, çengel veya kanca benzeri motifler kullanılmıştır. En dışta ki ince su bölümünde kertik adı verilen bezeme görülmektedir.

Halı Deseni 7

Halının

Yöresi: Özgün Tasarım Dokunma Yılı: 1998 Boyutları: 234 cm X 326 cm Kalitesi: 26 X 33 düğüm/dm² Düğüm Tekniği: Türk Düğümü Zemin Boyutu: 228 cm X 320 cm Bordür Boyutu: 6 cm X 6 cm Kilim Örgüsü Genişliği: 4 cm Saçak Boyu Uzunluğu: 6 cm Hav Yüksekliği: 1 cm

Kullanılan Hammadde: Çözgü_______ Atkı_____ İlme

Yün             Yün Yün

Kullanılan Renkler: Krem, Kahverengi, Kırmızı, Mavi, Lacivert, Yeşil, Sarı, Beyaz, Siyah

Kompozisyon ve Desen Özellikleri: Tokmak halıya ait bu kompozisyonda, geleneksel ve yeni tasarım motifler özgün bir form içinde kullanılmıştır. Zeminde halının boyu doğrultusunda zikzaklar yapan karışık motif demeti verilmiştir. Bordür bölümünde, halının içinde kullanılan renkler kareler halinde sıralanmaktadır.

Halı Deseni 5

Halının

Yöresi: Avanos / Arapeli Modelli Seccade Dokunma Yılı: 20 yüzyıl ilk yarısı

Boyutları: 122 cm X 172 cm Kalitesi: 26 X 34 düğüm/dm2 Düğüm Tekniği: Türk Düğümü Zemin Boyutu: 52 cm X 122 cm Bordür Boyutu: 35 cm X 25 cm

Kilim Örgüsü Genişliği: Hasarlı olması nedeniyle ölçülememiştir. Saçak Boyu Uzunluğu: Hasarlı olması nedeniyle ölçülememiştir. Hav Yüksekliği: 4 mm

Kullanılan Hammadde: Çözgü_______ Atkı_____ İlme

Yün             Yün Yün

Kullanılan Renkler: Kırmızı, Koyu Kırmızı, Sarı, Yeşil, Pembe, Turuncu, Kahverengi, Krem, Siyah

Kompozisyon ve Desen Özellikleri: Kompozisyon özelliği açısından Avanos seccadesi olarak bilinmekle beraber, bordür süslemesi ve genel görünümü ile Mucur seccadelerinden etkilenme söz konusudur. Zeminde mihrap bulunmaktadır. Mihrabın içinde ve dışında hiçbir motif kullanılmamış tamamen boş bırakılmıştır. Alınlık, ayaklık ve bunları çevreleyen dar bordürde stilize bitkisel süsleme bulunmaktadır. Zemine yakın ve en dıştaki bordürde arapeli motifi kullanılmıştır. Bunların arasında kalan bölümde ise, bölgede karı boşatan adı verilen motif görülmektedir. İnce suların bir kısmında zikzaklar, diğerlerinde ise sıçandişi adı verilen bezeme bulunmaktadır.

Halı Deseni 3

Adı - Soyadı: Galip KÖRÜKÇÜ

Halının Yöresi: İran / Acem Halısı

Dokunma Yılı: 1948

Boyutları: 102 cm X 146 cm

Kalitesi: 30 X 38 düğüm/dm2

Düğüm Tekniği: Tek Düğüm ( Sine Düğüm )

Zemin Boyutu: 60 cm X 108 cm

Bordür Boyutu: 21 cm X 19 cm

Kilim Örgüsü Genişliği: 1 cm

Saçak Boyu Uzunluğu: 2 cm

Hav Yüksekliği: 4 mm

Kullanılan Hammadde: Çözgü_______ Atkı_____ İlme

Yün              Yün Yün

Kullanılan Renkler: Kırmızı, Sarı, Yeşil, Koyu Yeşil, Kahve Tonları, Pembe, Krem, Mavi, Mor, Lacivert, Siyah

Kompozisyon ve Desen Özellikleri: İran'a ait bir kompozisyona sahip bu halı Avanos'ta dokunmuştur. Zemin ortasında geometrik formlu bir adet göbek ve tepelikleri bulunmaktadır. Zemin köşelerinde üçgen şeklinde süslemeler görülmektedir. Zeminde göbek, üçgenlerin içi ve bunların arasında kalan bölge stilize hayvan, bitki, günlük kullanım eşyalarının stilize formları ile doldurulmuştur.

Bordüründe ise, iki geniş ve iki dar bölüm bulunmakta ve geometrik görünümlü süsleme hepsinde de görülmektedir. Bölgede bu kompozisyonun geneline; Havva isimli bir gelinin baş bağından esinlenerek 'havvabaşı' modeli adı verilmektedir.

Halı Deseni 2

Adı - Soyadı: Galip KÖRÜKÇÜ

Adresi: Çeç Cehri Halı Fırın Çıkmaz Sok. PTT Karşısı No:27 Avanos / NEVŞEHİR Halının

Yöresi: Avanos / Arapeli Modelli Seccade Dokunma Yılı: 20. yüzyıl ilk yarısı Boyutları: 105 cm X 158 cm

Kalitesi: 24 X 27 düğüm/dm2 Düğüm Tekniği: Türk Düğümü Zemin Boyutu: 49 cm X 108 cm Bordür Boyutu: 28 cm X 25 cm

Kilim Örgüsü Genişliği: Hasarlı olması nedeniyle ölçülememiştir. Saçak Boyu Uzunluğu: Hasarlı olması nedeniyle ölçülememiştir. Hav Yüksekliği: 8mm

Kullanılan Hammadde: Çözgü_______ Atkı_____ İlme

Yün             Yün Yün

Kullanılan Renkler: Kırmızı, Turuncu, Krem, Yeşil Tonları, Sarı, Pembe, Mavi, Siyah, Lacivert

Kompozisyon ve Desen Özellikleri: Kompozisyon özelliği açısından Avanos seccadesi olarak bilinmekle beraber, bordür süslemesi ve genel görünümü ile Mucur ve Milas seccadelerinden etkilenme söz konusudur. Zeminde mihrap bulunmaktadır. Mihrabın içinde ve dışında Milas halılarında görülen stilize bitkisel süsleme kullanılmıştır. Bunlar haricinde karanfil benzeri motifler mihrabın iki yanını süslemektedir. Geniş sıralı bordürün zemin sınırındaki bölümünde lale motifleri, yanındaki bölümde arapeli motifleri, en dıştaki bölümde ise bölgede anahtar adı verilen motif bulunmaktadır.