Araştırmada köknar kozalakları ile boyanan ilmelik yün halı ipliklerinden elde edilen renklerin dE (renk farklılığı) değerleri, ışık, sürtünme, yaş ve kuru su damlası haslıkları belirlenmiştir.
Köknar kozalağı ile boyanmış ilmelik yün halı ipliklerinden; açık somon, somon, koyu somon, açık sütlü kahve, koyu kemik, kemik, bej, koyu nefti, nefti, yeşil kahve, kirli kahve, açık nefti, sütlü kahve, yeşil bej ve açık yeşil kahve renkleri elde edilmiştir.
Boyama sonucunda elde edilen renkler arasında açık somon rengi hakimken, en fazla renk farklılığı alüminyum potasyum sülfat mordanı ile boyanmış ilmelik yün halı ipliklerinde görülmektedir. Tüm boyamalarda 15 farklı renk ve tonları elde edilmiştir.
İlmelik yün halı ipliklerinin köknar kozalağı ile boyanması sonucu elde edilen renklerin
dE değerlerinde, %100 bitki oranı kullanılarak, potasyum bikromat ve çinko klorür mordanlarının çift mordanlama yöntemi uygulanarak boyanması sonucu en yüksek dE değeri olan 47.37’nin, %150 bitki oranı kullanılarak son mordanlama yöntemiyle sodyum sülfattan en düşük dE değeri 16.08 elde edildiği görülmüştür.
Köknar kozalağıyla boyanmış ilmelik yün halı ipliklerinin demir sülfatla mordanlanarak boyanması sonucu elde edilen dE değerlerinin yüksek çıktığı görülmektedir.
İlmelik yün halı ipliklerinin köknar kozalağı ile boyanması sonucu elde edilen en yüksek ışık haslık değeri olan 7 ve 8’i elde edildiği tespit edilmiştir. Tüm boyamalarda ışık haslık değeri ağırlıklı olarak 3 ile 4 değerlerinin elde edildiği görülürken, en düşük
2 değeri ise genel olarak tannik asitle boyanmış ilmelik yün halı ipliklerinden elde edildiği görülmüştür.
Işık haslık değeri en yüksek 8’i bakır sülfat ve demir sülfatla boyanmış ilmelik yün halı
ipliklerinden elde edilmiştir.
Köknar kozalağı ile elde edilen renklerin sürtünme haslıklarına genel olarak bakıldığında, 1 ile 4-5 arasında değiştiği belirlenmiştir. Boyamalar sonucunda elde edilen renklerin sürtünme haslıkları ile ışık haslıkları ters orantılı olup, özellikle demir sülfatla boyanmış ilmelik yün halı ipliklerinin en yüksek ışık haslık değeri olan 8’i verirken, en düşük sürtünme haslık değeri olan 1 elde edildiği belirlenmiştir.
Köknar kozalak oranı %100 alınmış, son mordanlama yöntemi ile boyanmış ilmelik yün halı ipliklerinden elde edilen en yüksek sürtünme haslığı alüminyum potasyum sülfattan elde edilmiştir.
İlmelik yün halı ipliklerinin köknar kozalağı ile boyanmasından elde edilen renklerin su damlası haslık değerleri; yaş su damlası haslığı değerleri 2 ile 5 arasında, kuru su damlası haslık değerlerinin ortalama 3 ile 5 arasında değişmiştir.
Kuru su damlası haslık değerlerinin ortalama 4 ile 5 arasında olması bitkisel boyacılıkta istenen bir özellik olması avantaj sağlanmıştır. Mordansız boyamalarda yaş ve kuru su damlası haslık değerlerinin tüm bitki oranlarında en yüksek olan 5 değerini verdiği görülmüştür.
Tüm boyamaların haslık değerlerinde; mordan çeşitliliği, bitki oranlarının farklılığı ve boyama yöntemleri etkili olmuştur.
Dolayısıyla bu bitkiyle yapılmış araştırmada, ışık haslık değerleri 5 ve üstünde olan, sürtünme haslık değerleri 3 ve yukarısı bulunan mordan cinsi ve boyama yöntemlerinin
el dokusu halı ve kilimlerin dokunmasında kullanılacak ilmelik yün halı ipliklerinin boyanmasında kullanılması önerilebilir.
Ayrıca köknar kozalağının su damlası haslık değerlerinin de iyi düzeyde olması avantaj sağlayacağı için el dokusu halılarda ilmelik halı ipliklerinin boyanmasında kullanılabilir.
Köknar kozalağı bitkisel boyacılıkta önemli bir bitki olarak sayılabilir. İleride yapılacak araştırmalarda mordan miktarı, mordan cinsi ve yöntemi, bitki oranlarının farklılığı değiştirilerek yapılacak çalışmalarla daha çok renk ve tonları elde edilerek bitkisel boyacılığa katkı sağlanabilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder